ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΤΑ Ή ΘΑΡΓΗΛΟΣ ΑΡΤΟΣ

Θάργηλος άρτος: Η μετέπειτα Βασιλόπιττα

Η αναζήτηση για τις ρίζες του εθίμου της βασιλόπιτας, μας οδηγεί πίσω, στην αρχαιότητα, στις προσφορές άρτου ή και μελιπήκτων των αρχαίων ημών προγόνων, προς τους θεούς, κατά τη διάρκεια εορτών.   

Το έθιμο αυτό είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Οι Λαογράφοι αναζητούν τη ρίζα του εθίμου στην αρχαιοελληνική παράδοση.  Οι Αρχαίοι Έλληνες προσέφεραν στους θεούς σε κάθε μεγάλη καμπή του χρόνου ή της ζωής τους «εορταστικούς άρτους». ..
  Κάθε Αθηναίος στρατιώτης, πριν ξεκινήσει για τον πόλεμο, αφιέρωνε στον Άρη, το θεό του πολέμου,τρία ψωμάκια. Ένα για να πάει καλά, ένα για να νικήσει και το τρίτο για να γυρίσει γερός και αρτιμελής. 
Οι κυνηγοί, για να έχουν πλούσιο κυνήγι αφιέρωναν παρόμοια ψωμάκια στη θεά Άρτεμη, την προστάτιδα του κυνηγιού.  
Οι θεριστάδες της γης αφιέρωναν αρτίδια στη θεά Δήμητρα, που τα ονόμαζαν «θαλύσια αρτίδια» στη γιορτή της συγκομιδής και απλώς «άρτους» ή «πλακούντες» στη γιορτή των Θεσμοφορίων. 
 Ο λαογράφος Φίλιππος Βρεττάκος στο βιβλίο του “Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των” αναφέρει: 
 “Οι πρόγονοί μας εις την αρχαιότητα κατά τας μεγάλας αγροτικάς εορτάς προσέφεραν εις τους θεούς, ως απ αρχήν, έναν άρτον. Επί παραδείγματι κατά την εορτήν του θερισμού, που ελέγετο Θαλύσια και ήτο αφιερωμένη εις την Δήμητρα, κατασκευάζετο από το νέον σιτάρι ένας μεγάλος εορταστικός άρτος (ένα καρβέλι), που ελέγετο “Θαλύσιος άρτος”, κατά δε την προς τιμήν Απόλλωνος εορτήν των Θαργηλιώνεψήνετο, κατά το έθιμον,ο “θάργηλος άρτος”. 
 Τα Θαργήλια γιορτάζονταν την 16η και την 7η ημέρα του μηνός Θαργηλιώνος προς τιμή του Απόλλωνος Δηλίου στην Αθήνα, τη Μίλητο, τη Δήλο και πολλές άλλες Ιωνικές πόλεις.
Η γιορτή άρχιζε με θυσία μιας άμναδος και ενός κριού. Ακολουθούσε πομπή και μετά μουσικοί αγώνες από κυκλικό χορό, όπου ο νικητής έπαιρνε ως βραβείο τρίποδα, τον οποίο αφιέρωνε στο «Πύθιον» Ιερό του Θεού που είχε ιδρυθεί από τον Πεισίστρατο.
Στη συνέχεια τα παιδιά τοποθετούσαν στις εξώθυρες των οικιών τους την «ειρεσιώνη» δηλαδή κλαδί ελιάς παγκάρπου. Προσφέρονταν θυσίες και καρποί, ενώ από τους πρώτους ώριμους σπόρους ζύμωναν τον άρτο«Θάργηλο».
 Επίσης υπάρχουν αναφορές ότι  παρόμοιοι άρτοι δίνονταν  και κατά την διάρκεια της Αρχαιοελληνικής εορτής των  «Κρονίων» και αργότερα των ρωμαϊκών «Σατουρναλίων».  
 Οι Ρωμαίοι υιοθέτησαν τις συνήθειες των Αρχαίων Ελλήνων. 

Στα Σατουρνάλια, γιορτή των Ρωμαίων αφιερωμένη στο θεό Σατούρνου, ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό θεόΚρόνο και τον θεωρούσαν θεό της γονιμότητας, καθιέρωσαν  τυπικές θυσίες και διάφορα έθιμα, όπως τηνανταλλαγή μικρών δώρων, υπαίθριες αγορές καιτυχερά παιχνίδια ακόμα και για τους δούλους. 
 Ανάμεσα στα έθιμα της γιορτής ήταν  και η συνήθεια να ζυμώνουν πλακούντες, που στη συνέχεια τους έτρωγαν, για να πάρουν δύναμη. 
Οι πλακούντες ήταν οι μακρινοί πρόγονοι των πιτών και των κέικ. Η ζύμη τους ήταν παρόμοια με τη ζύμη των ψωμιών, αλλά ήταν εμπλουτισμένη με γάλα, λίπος, μυρωδικά, μπαχαρικά κ.α.Οι Ρωμαίοι είναι οι πρώτοι που καθιέρωσαν στους πλακούντες εκείνους το μεταλλικό νόμισμα για υγεία και καλή χρονιά. 
 Πρόσθεταν μάλιστα και μικρό κομμάτι πάπυρο, που αν τύχαινε σε δούλο του σπιτιού, του χάριζαν την ελευθερία. Τα επόμενα χρόνια  παρέλαβαν οι Φράγκοι  το έθιμο, οι οποίοι το διέδωσαν, αν και υπάρχει η αναφορά ότι για πολλούς αιώνες δεν τοποθετούνταν νόμισμα αλλά ένα φασόλι μέσα στη πίτα και αυτός  που το έβρισκε,ανακηρυσσόταν  ο «Βασιλιά της βραδιάς» ή  «Φασουλοβασιλιάς»

Πρόσφυγες ή εισβολή;

Του Αντρέα Ανδριανόπουλου

Η παρουσία του Ισλάμ σε μια χώρα επιδρά στις εξελίξεις ευθέως ανάλογα με τους αριθμούς των μουσουλμάνων που βρίσκονται εκεί. Αν οι αφοσιωμένοι οπαδοί του Μωάμεθ δεν ξεπερνούν το 1% του πληθυσμού τότε οι μουσουλμάνοι είναι φιλήσυχοι, αγαπούν την ειρήνη και δείχνουν έτοιμοι να ασχοληθούν αποκλειστικά με την καθημερινότητά τους. Αυτό ισχύει απόλυτα σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες η Αυστραλία η ο Καναδάς με ποσοστό μουσουλμάνων από 0,08 έως 1,8% .
Η επιθετική ισλαμοποίηση έχει σαν αφετηρία την στιγμή που οι αριθμοί των μουσουλμάνων είναι αρκετοί ώστε να επιτρέπουν διεκδικητικές κινητοποιήσεις με στόχο την κατοχύρωση κατ' αρχήν δικαιωμάτων που στην συνέχεια εξελίσσονται σε επιλογές επιθετικές η καταπιεστικές για τις άλλες πληθυσμιακές ομάδες μιας χωράς. Όπως με λεπτομέρεια αναφέρει ο Δρ. Peter Hammond στο εξαιρετικά διαφωτιστικό του βιβλίο Slavery, Terrorism and Islam: The Historical Roots and Contemporary Threat (2010), όταν οι ανεκτικές, πολυπολιτισμικές και 'πολιτικά ορθές' κοινωνίες δέχονται μια σειρά από απαιτήσεις των μουσουλμάνων κατοίκων τους κάποια άλλα ζητήματα αρχίζουν να γίνονται ορατά και βαθμιαία κυρίαρχα.

Επιπτώσεις Μουσουλμανικής Κυριαρχίας
Μόλις ο αριθμός των μουσουλμάνων κατοίκων προσεγγίζει το 2 - 5 % αρχίζει ο προσηλυτισμός άλλων εθνικών μειονοτήτων καθώς και ομάδων του πληθυσμού που αισθάνονται περιθωριοποιημένοι και εξαιρεμένοι (λχ φυλακισμένοι). Τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται ήδη σε χώρες όπως η Δανία (2%), η Γερμανία (3%) η Βρετανία (2,7%), η Ισπανία (4%) και η Ταιλάνδη (4,6%). Μόλις το ποσοστό ξεπεράσει περίπου το 5 % (Γαλλία 8 %, Σουηδία 5 %, Ελβετία 4,3 %, Ολλανδία 5,5 %, Φιλιππίνες 5 %) οι πιέσεις εντείνονται σε βαθμό μεγαλύτερο από το μέγεθος της μειονότητας. Λχ, γίνονται μεγάλες διεκδικήσεις για την εισαγωγή ενός ειδικού 'καθαρού' (halal) με ισλαμικούς όρους φαγητού, πχ στα σούπερ μάρκετ, με αποτέλεσμα την εξασφάλιση απασχόλησης υποχρεωτικά σε μουσουλμάνους για την προπαρασκευή και διαχείρισή του. Σε περιπτώσεις που το αίτημά τους δεν γίνεται δεκτό εμφανίζονται απειλές για κινητοποιήσεις και αντίποινα. Την ίδια στιγμή αιτήματα αυτοδιοίκησης με βάση την Σαρία (ισλαμικό νόμο) στις ιδιαίτερες κοινότητές τους εμφανίζονται με απειλές για βίαια αντίποινα αν η πίεση απορριφθεί.
Όταν το πληθυσμιακό ποσοστό των μουσουλμάνων ξεπερνά το 10 %, βιαιότητες κάνουν την εμφάνισή τους με ανησυχητική συχνότητα με βάση παράπονα και αιτήματα για την κοινωνική τους κατάσταση. Στο Παρίσι βλέπουμε ήδη πυρπόληση αυτοκινήτων ενώ η παραμικρή κίνηση που ενοχλεί τους ισλαμιστές απαντάται με βιαιότητες και συχνά με αίμα (Παρίσι και Κοπεγχάγη με καρτούν για τον Μωάμεθ και Αμστερνταμ για κάποιο φίλμ). Τέτοιες εντάσεις παρατηρούνται σχεδόν καθημερινά σε κοινωνίες με τέτοια ποσοστά (Ινδία 10%, Κένυα 19%, Ρωσία 15 %).
Με ποσοστά πάνω από 20 % σημειώνονται συχνές εγκληματικές ενέργειες που περιλαμβάνουν σκοτωμούς αντιφρονούντων ετερόπιστων (χριστιανών) η ετερόδοξων (σιίτες) καθώς και σχηματισμός παραστρατιωτικών οργανώσεων όπως λχ στην Αιθιοπία (32,8 %), στο Τσαντ (53,1 %) και στο Λίβανο (59,7 %) και στη Βοσνία (40 %). Όταν το ποσοστό των μουσουλμάνων κατοίκων ξεπερνά το 60 % σημειώνονται οργανωμένες διώξεις 'άπιστων', εθνοκαθάρσεις αντιφρονούντων, η χρησιμοποίηση της Σαρία σαν επιθετικού όπλου όπως και η Γίζυα (φόρος στους άπιστους) καθώς και φαινόμενα βίαιης Τζιχάντ (Μαλαισία 60,4 %, Κατάρ 77,5 %, Σουδάν 70 %, Μπανγκλαντές 83 %, Αίγυπτος 90 %, Ινδονησία 86,1 % κλπ).
Πρόσφυγες η Εισβολείς;
Οι χριστιανικές χώρες γεμίζουν από μουσουλμάνους τυχαία η κατόπιν κάποιας συνειδητής κινητοποίησης; Κανένας δεν μπορεί με σιγουριά να διατυπώσει κάποια καίρια άποψη. Παρατηρήσεις όμως είναι δυνατόν να γίνουν.
Η κραυγή 'Χετζίρα' (Hijrah) στέλνει κραδασμούς ανατριχίλας στις ψυχές και στο θυμικό των μουσουλμάνων. Σηματοδοτεί το ξεκίνημα του Ισλάμ κι' αναφέρεται στη φυγή σαν πρόσφυγας του Προφήτη Μωάμεθ από την Μέκκα, για να διασωθεί από επικείμενους φονιάδες, την άφιξή του στη Μεντίνα (τότε, Γιαθρίμπ), την μεθόδευση της από μέσα κατάληψής της και την επεκτατική στη συνέχεια κυριαρχία του Ισλάμ παντού. Περιέχεται σε 91 στίχους του Κορανίου σαν καθήκον των μουσουλμάνων να μιμηθούν τoν Προφήτη και να αυξήσουν την Χετζίρα, με στόχο την επεκτατική διάδοση του Ισλάμ σε άλλες χώρες και κοινωνίες. Μια τέτοια 'φυγή' των μουσουλμάνων, με την μορφή προσφυγιάς η μετανάστευσης, οριοθετεί τους τρόπους με τους οποίους η Σαρία (ιερός νόμος) μπορεί τελικά να επιβληθεί σε αλλόπιστες κοινωνίες.
Από την βία των Σαλαφιστών μέχρι την αξιοποίηση των δημοκρατικών θεσμών και της ανοχής των άλλων κοινωνιών, που κάνουν χρήση οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και οι οπαδοί της Χιζμπ - ουτ Ταχρίρ, υπάρχουν σαφείς θρησκευτικές αναφορές στα διάφορα ιερά κείμενα. Σε ποιό βαθμό λοιπόν η ανθρώπινη πλημμύρα που κατακλύζει τα ελληνικά νησιά και την υπόλοιπη Ευρώπη είναι προιόν γνήσιας προσφυγικής διαφυγής η αποτέλεσμα προσχεδιασμένης - με μεθόδους βίαιου εξαναγκασμού συχνά - ισλαμικής διείσδυσης; (Για περισσότερες πληροφορίες στο θέμα, βλ το μικρό βιβλίο των Sam Solomon και E. Al Maqdisi, Modern Day Trojan Horse: Al-Hijra, the Islamic Doctrine of Immigration, Accepting Freedom or Imposing Islam?. Advancing Native Missions, 2009).
Ρίχνοντας μια ματιά στις φωτογραφίες και στα βίντεο από τα συμβαίνοντα στα ελληνικά νησιά και στους σταθμούς της Βουδαπέστης, της Βιέννης και του Μονάχου αλλά και στα σύνορα Ουγγαρίας - Σερβίας και Γερμανίας - Δανίας διαπιστώνουμε (παρά τις προσπάθειες των ΜΜΕ να επικεντρώνουν τις κάμερες στα ελάχιστα γυναικόπαιδα) πως 8 στους 10 εικονιζόμενους είναι νέοι άνδρες ηλικίας γύρω στα είκοσι και πάνω. Ανάμεσα στις τόσες χιλιάδες 'πρόσφυγες', που είναι οι πολλές γυναίκες, τα μικρά παιδιά, οι άρρωστοι και οι ηλικιωμένοι; Αυτοί δεν κινδυνεύουν από τους εμφύλιους και τις αγριότητες των τζιχαντιστών του Χαλιφάτου; Κάτι δεν στέκει καλά σε όλα αυτά. Είναι περίεργο πως δεν γίνεται σχεδόν καθόλου κουβέντα για το ζήτημα αυτό.
Είναι επίσης ακατανόητο πως όσοι διαφεύγουν από τη Συρία κυρίως στρέφονται προς την Δύση, και όχι προς πολύ κοντύτερα ευρισκόμενες χώρες που είναι πλούσιες αλλά και μουσουλμανικές. Σε χώρες όπως το Κουβέιτ, το Κατάρ , τα Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία δεν έχει μέχρι σήμερα μεταφερθεί ούτε ένας (!) μετανάστης. Ενώ σε άλλες γειτονικές χώρες, με σοβαρά όμως οικονομικά προβλήματα οι περισσότερες , και που δεν μπορούν να τους κρατήσουν για πολύ, έχουν γίνει δεκτοί πάρα πολλοί (Τουρκία 1,8 εκ., Λίβανος 1,2 εκ., Ιορδανία 628.000, Αίγυπτος 133.000). Κι αυτοί όμως, λόγω άθλιων οικονομικών συνθηκών, πασχίζουν να φύγουν για Ελλάδα και Ευρώπη. Γιατί οι εύπορες μουσουλμανικές χώρες, όπου θα μπορούσαν να παραμείνουν μόνιμα δίχως προβλήματα, δεν δέχονται κανέναν;
Μήπως λοιπόν στόχος είναι η νέα 'φυγή' (hijrah) προς την Δύση; Πριν από μήνες το Ισλαμικό Χαλιφάτο στη Συρία και στο Ιράκ είχε απειλήσει την Δύση με 500.000 χιλιάδες ισλαμιστές 'πρόσφυγες'. Που σύμφωνα με το παράδειγμα του Προφήτη θα διέβρωναν τις κοινωνίες αυτές από μέσα, διαδίδοντας την φανατισμό τους, με τελικό στόχο την επιβολή της Σαρία. Το σχέδιο του Χαλιφάτου δείχνει να πετυχαίνει, με την Ευρώπη να κατακλύζεται από μουσουλμάνους και τα ελληνικά νησιά, σαν ανυπεράσπιστα προγεφυρώματα, να βουλιάζουν κάτω από το βάρος των αριθμών τους..
Το ζήτημα δεν έχει να κάνει με ρατσισμό. Μια και η εθνικότητα και το χρώμα των εισβολέων δεν παίζει κανένα ρόλο. Εχει όμως μεγάλη σημασία η σύγκρουση αξιών. Οι κοινωνίες μας είναι χτισμένες πάνω στην αποδοχή του διαφορετικού, στην ανεκτικότητα και τον αλληλοσεβασμό. Αυτές είναι αρχές που αντιπαρατίθενται με τον ακραίο ισλαμισμό. Οι αξίες των δύο πολιτισμών δεν είναι συμβατές. Φανατισμός, μίσος, αντιπαλότητα, εξαίρεση του 'άλλου' κυριαρχούν στο δικό τους πολιτισμό. Στην αναπόφευκτη σε βάθος χρόνου ρήξη, ποιος θα κυριαρχήσει;
Οι Ευρωπαικές ηγεσίες εξακολουθούν να κρατούν τα μάτια ερμητικά κλειστά στην πραγματικότητα και στους κινδύνους. Προκειμένου να εξυπηρετήσουν παροδικά συμφέροντα και μυωπικούς πολιτικούς στόχους θυσιάζουν τις μακρόπνοες προοπτικές των κοινωνιών τους. Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει τη σκέψη τους και την έλλειψη οραματισμών.
*Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος έχει γράψει τα βιβλία: Στην Καρδιά του Ισλάμ: Από τις Στέπες της Κεντρικής Ασίας στο Αφγανιστάν (2001) και πρόσφατα Η Οργή του Ισλάμ και οι Φανατικοί της Τζιχάντ (2015)