"Κρυφό σχολειό" ... ουδέποτε υπήρξε !!!

Ο πίνακας του Νικόλαου Γύζη*, που είναι σήμερα γνωστός ως Το Κρυφό Σχολειὀ, εκτέθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1888 με τίτλο Έλληνικόν Σχολείον έν καιρώ δουλείας. Το 1899 ο Ιωάννης Πολέμης, εμπνεόμενος, όπως δήλωνε ο ίδιος, από τον πίνακα του Γύζη, έγραψε και δημοσίευσε το πασίγνωστο ποίημα του «Το Κρυφό Σχολειό», τίτλος που – χάρη στη δημοτικότητα που απέκτησε γρήγορα το ποίημα- αντικατέστησε τον αρχικό τίτλο του έργου του Γύζη. 

Ο όρος «Κρυφό Σχο­λειό» είναι πρόσφατος, αν και η σχετική παράδοση ανάγει την αρχή της στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια. Όχι όμως παλαι­ότερα. Γιατί δεν υπάρχει καμιά ιστορική πηγή που να μαρτυρεί ότι οι τουρκικές αρχές απαγόρευαν τη λειτουργία ελληνικών σχολείων. Άλλωστε και μόνο το γεγονός ότι καθόλη την Τουρκο­κρατία λειτουργούσαν – φανερά βέβαια- εκατοντάδες σχολεία σε πόλεις και χωριά δηλώνει ότι δεν υπήρχε λόγος λειτουργίας κρυφών σχολείων. Η σχετική υστερογενής παράδοση, ωστόσο, μπορεί να γίνει δεκτή όχι ως ιστορική πραγματικότητα, αλλά ως δραματοποιημένος συμβολισμός των δυσμενών συνθηκών, υπό τις οποίες λειτουργούσαν τα σχολεία κατά την Τουρκοκρατία.

« Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας », Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, σελ. 217, Αθήνα 1999.

Υποσημείωση

* Ο Τήνιος Νικόλαος Γύζης (1842-1901) σπούδασε αρχικά στο Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα και ακολούθως στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Μόναχο, με τη σύζυγό του Αρτέμιδα Νάζου και τα πέντε τους παιδιά. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους στην Ελλάδα αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο του ακαδημαϊκού ρεαλισμού του ύστερου 19ου αιώνα, και συγκεκριμένα του εικαστικού κινήματος που είναι γνωστό ως Σχολή του Μονάχου. Από το 1870 έως το 1900 συμμετείχε και βραβεύτηκε σε πολλές ελληνικές και ευρωπαϊκές εκθέσεις. To 1880 ανακηρύχθηκε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Μονάχου και το 1888 εξελέγη τακτικός καθηγητής στο ίδιο ίδρυμα. Πέθανε στο Μόναχο το 1901 από λευχαιμία.

πηγή

Η εκπαίδευση στο Άργος επί Καποδίστρια (1828-1832)

Ιωάννου Δαμασκηνού, Οκτώηχος. Βενετία 1852.

Ιδιαίτερα Σχολεία «των κοινών γραμμάτων».

Κατά την περίοδο αυτή στο Άργος υπήρχαν σχολεία των λεγόμενων «κοινών γραμμάτων», στα οποία «αμαθείς γραμματοδιδάσκαλοι καλόγηροι και παπάδες» δίδασκαν από την Οκτώηχο*, το Ψαλτήρι και τη «φυλλάδα» πληρωνόμενοι από τους γονείς των μαθητών τους. Οι δάσκαλοι αυτοί στάθηκαν σοβαρό εμπόδιο στην εύρυθμη λειτουργία του δημόσιου αλληλοδιδακτικού σχολείου,  αφού δυσφημούσαν το διδασκαλικό έργο του Φανδρίδη, προκειμένου να αποσπάσουν μαθητές. Η περίπτωση του Άργους δεν είναι μοναδική, αφού παρόμοια προβλήματα συναντώνται και σε άλλες περιοχές. Μετά την υποχρεωτική εφαρμογή της αλληλοδιδακτικής μεθόδου, οι γραμματοδιδάσκαλοι κινδυνεύοντας να μείνουν άνεργοι, εφόσον δεν είχαν τις απαιτούμενες γνώσεις της μεθόδου, κατέφυγαν στη συκοφάντηση του κυβερνητικού εκπαιδευτικού έργου.

Η διαθήκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Επιζωγραφισμένη λιθογραφία, A. Friedel, 1827

Η διαθήκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, 3 Μαΐου 1841

Ο Κολοκοτρώνης υπήρξε ο κορυφαίος του μεγάλου Αγώνα και η συμβολή του στην υπόθεση της ελευθερίας μοναδική και ασύγκριτη. Πέθανε στην Αθήνα στις 4 Φεβρουαρίου 1843 σε ηλικία 73 ετών από συμφόρηση. Το Μάιο του 1841 ευρισκόμενος στο κτήμα του,  πέριξ του Ναυπλίου, κάλεσε το Συμβολαιογράφο Χαράλαμπο Παπαδόπουλο και συνέταξε τη διαθήκη του, την οποία ο ιστορικός Τάκης Κανδηλώρος δημοσίευσε στην «Αρκαδική Επετηρίς» το 1906 (Αριθμός Συμβολαίου 12776, σελίς 567).

"Κατά το χιλιοστόν οκτακοσιοστόν τεσσαρακοστόν πρώτον έτος, την τρίτην του μηνός Μαΐου, ημέραν Σάββατον, ώραν εβδόμην πριν της μεσημβρίας,