"Εισήλθε" ή δεν "εισήλθε"ο άγγελος Γαβριήλ στην Μαριάμ ?

Ὁ Γαβριήλ, ἐνῶ ἑτοιμάζεται νὰ εἰσέλθῃ στὴ Μαριὰμ

Ἂς δοῦμε τι συμβαίνει μὲ τὴν περικοπὴ ἀπὸ τὸ «Κατὰ Λουκᾶν» Εὐαγγέλιο,ποὺ ἀναφέρεται στὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Θεοτόκου (κεφ. α,στίχ.26-35),καὶ κατὰ πόσον τὸ κείμενο αὐτὸ «παριστάνει τὸ νοούμενον»: «Ἐν δὲ τῷ μηνὶ ἕκτῳ ἀπεστάλη ὁ ἄγγελος Γαβριὴλ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς πόλιν τῆς Γαλιλαίας ,ᾗ ὄνομα Ναζαρέτ,πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρί ,ᾧ ὄνομα Ἰωσήφ ,ἐξ οἴκου Δαυίδ, καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου Μαριάμ .καὶ εἰσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτὴν εἶπε ,“χαῖρε ,κεχαριτωμένη” ὁ Κύριος μετά σου “εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν .ἡδὲ ἰδοῦσα διεταράχθη ἐπὶ τῷ λόγῳ αὐτοῦ, καὶ διελογίζετο ,ποταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος. Καὶ εἶπεν ὁ ἄγγελος αὐτῇ “μὴ φοβοῦ Μαριάμ ”εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ .καὶ ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν. οὗτος ἔσται μέγας καὶ υἱὸς ὑψίστου κληθήσεται ,καὶ δώσει αὐτῷ Κύριος ὁ Θεὸς τὸν θρόνον Δαυὶδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ,καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰακὼβ εἰς τοὺς αἰῶνας ,καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος. εἶπε δὲ ἡ Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον “πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω;” καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ “Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί σε καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι ”διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται υἱὸς Θεοῦ.»

Τὸ πρῶτο ἐπίμαχο σημεῖο τῆς περικοπῆς εἶναι ὁ στίχος 28 «καὶ εἰσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτὴν εἶπε...». Ἡ λέξη «εἰσελθών» εἶναι μετοχὴ ἀορίστου τοῦ ρήματος εἰσέρχομαι, τὸ ὁποῖο σημαίνει : μπαίνω μέσα, τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο.
Στὴ δευτερεύουσα αὐτὴ χρονικὴ πρόταση λοιπὸν ἔχουμε τὴ μετοχὴ εἰσελθών, τὸ ὑποκείμενο ὁ ἄγγελος καὶ τὸ ἀντικείμενο πρὸς αὐτήν, ἡ ὁποία δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν Μαριάμ. Καὶ ἐδῶ εἶναι ποὺ δημιουργεῖται ἡ πρώτη «ἱερόσυλη» ἀπορία. Ἡ πρόταση εἶναι σαφέστατη καὶ δὲν ἀφήνει κανένα περιθώριο ἀμφιβολίας, ὅτι δηλαδὴ ὁ ἄγγελος μπῆκε πρὸς αὐτήν. Ἐὰν ἐπρόκειτο περὶ ἁπλῆς προσέγγισης, ὁπότε δὲν θὰ ὑπῆρχε τίποτε τὸ μεμπτόν, ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς θὰ ἔγραφε «καὶ προσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτήν». Μπορεῖ κανεὶς νὰ μᾶς πῇ ,τι θὰ τοῦ στοίχιζε τοῦ Λουκᾶ, ἐὰν ἀντὶ εἰσελθὼ ἔγραφε προσελθών; Θὰ μποροῦσε νὰ ἀντιτείνῃ κανείς, ὅτι ἡ ἐπίμαχη φράση,κατὰ τὴν ἐποχὴ ποὺ γράφτηκε, δὲν εἶχε τίποτε τὸ μεμπτόν.
Διαβάστε τώρα, πῶς τὴν ἀποδίδει ὁ Π.Ν.Τρεμπέλας:«Καὶ ἀφοῦ ἐμβῆκεν ὁ ἄγγελος εἰς τὸ δωμάτιόν της, τῆς εἶπε...» .Παρατηρήσατε, τι ἄλλαξε στὴν ἀπόδοση; Μὰ τὸ ἀντικείμενο τῆς πρότασης, ἡ Μαριὰμ, ἔγινε δωμάτιο! Γιατί ἆραγε;

Ὁ Π.Ν.Τρεμπέλας δὲν ἦταν ἕνα τυχαῖο ἄτομο ἀλλὰ θεολόγος, ἐπίτιμος καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἕνας ἄνθρωπος, κατὰ τεκμήριο, πάρα πολὺ μορφωμένος. Σὲ καμμία περίπτωση δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ τοῦ καταλογίσουμε ἄγνοια ἢ ὁποιαδήποτε ἀδυναμία στὸ χειρισμὸ τοῦ λόγου καὶ τῆς γραφῆς.Ὑπέπεσε λοιπὸν ἐν ἀγνοίᾳ του σ’ αὐτὸ τὸ ἀτόπημα ἢ ὄχι; Θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ὑποθέσῃ, ὅτι ἡ ἐπίμαχη φράση τοῦ Εὐαγγελίου, ὅπως εἶναι διατυπωμένη, ἀναφέρεται εὐθέως καὶ πέραν πάσης ἀμφιβολίας σὲ σεξουαλικὴ πράξη; Αὐτὸς νὰ ἦταν ἆραγε ὁ λόγος,ποὺ ἀνάγκασε τὸν Π.Ν.Τρεμπέλα νὰ κάνῃ αὐτὴν τὴν παράφραση ; Γνώριζε τι σημαίνει ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ φράση καὶ ἀπὸ ποῦ; Αὐτὸς ἦταν ὁ λόγος, ποὺ προσπάθησε νὰ ἀποφύγῃ τὸ «σκόπελο» τῆς πιστῆς ἀπόδοσης τῆς φράσης αὐτῆς;

Τι σημαίνει «εἰσέρχομαι» στὴν Ἁγία Γραφὴ

Τὴν φράση αὐτὴ τὴ συναντᾶμε καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, σχεδὸν σὲ ὅλες τὶς περιπτώσεις, ποὺ δὲν εἶναι καὶ λίγες, ἀπὸ τὶς ὁποῖες παρατίθενται ἐνδεικτικὰ οἱ ἀκόλουθες, ὅπου ἡ συγκεκριμένη καὶ ἐπίμαχη φράση ὑποδηλώνει σαφέστατα, πέραν πάσης ἀμφιβολίας ,σεξουαλικὴ πράξη. Ἔχουμε καὶ λέμε λοιπόν: «καὶ ἐγένετο πρὸς ἑσπέραν καὶ ἀνέστη Δαυὶδ ἀπὸ τῆς κοίτης αὐτοῦ καὶ περιεπάτει ἐπὶ τοῦ δώματος τοῦ οἴκου τοῦ βασιλέως καὶ εἶδε γυναῖκα λουομένην ἀπὸ τοῦ δώματος ,καὶ ἡ γυναῖκα καλῇ τῷ εἴδει σφόδρα, καὶ ἀπέστειλε Δαυὶδ καὶ ἐζήτησε τὴν γυναῖκα καὶ εἶπεν “οὐχὶ αὕτη Βηρσαβεέ ,θυγάτηρ Ἐλιάβ ,γυνὴ Οὐρίου τοῦ Χετταίου; ” Καὶ ἀπέστειλε Δαυὶδ ἀγγέλους καὶ ἔλαβεν αὐτὴν καὶ εἰσῆλθε πρὸς αὐτήν ,καὶ ἐκοιμήθη μετ’αὐτῆς, καὶ αὐτὴ ἁγιαζομένη ἀπὸ ἀκαθαρσίας αὐτῆς ,καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὸν οἶκον αὐτῆς,καὶ ἐν γαστρὶ ἔλαβεν ἡ γυνὴ καὶ ἀποστείλασα ἀπήγγειλε τῷ Δαυὶδ καὶ εἶπεν “ἐγὼ εἰμί, ἐν γαστρὶ ἔχω...”» (Σαμουὴλ Β΄ια,2-21).Στὴν περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία ἡ Ραχὴλ ἔκανε τὴ μαστρωπὸ στὴ δούλη της Βαλλάν: «καὶ ἔδωκεν αὐτῷ Βαλλάν ,τὴν παιδίσκην αὐτῆς αὐτῷ γυναῖκα, καὶ εἰσῆλθε πρὸς αὐτὴν Ἰακώβ» («Γένεσις»λ,4).

Ἐκεῖ ὅπου ἡ Σάρα ἐξωθεῖ τὸν Ἀβραὰμ σὲ μοιχεία, ζητῶντας ταυτόχρονα καὶ τὰ ρέστα: «εἶπε δὲ Σάρα πρὸς Ἄβραμ“ Ἰδοὺ συνέκλεισέμε Κύριος τοῦ μὴ τίκτειν” εἴσελθε οὖν πρὸς τὴν παιδίσκην μου, ἵνα τεκνοποιήσωμεν ἐξ αὐτῆς, ὑπήκουσε δὲ Ἄβραμ τῆς φωνῆς Σάρας, καὶ λαβοῦσα Σάρα ἡ γυνὴ Ἄβραμ Ἄγαρτὴν Αἰγυπτίαν τὴν ἑαυτῆς παιδίσκην ,μετὰ δέκα ἔτη τοῦ οἰκῆσαι Ἄβραμ ἐν γῇ Χαναάν, ἔδωκεν αὐτὴν τῷ Ἄβραμ ἀνδρὶ αὐτῆς γυναῖκα. Καὶ εἰσῆλθε πρὸς Ἄγαρ, καὶ συνέλαβε, καὶ εἶδεν ὅτι ἐν γαστρὶ ἔχει, καὶ ἠτιμάσθη ἡ κυρία ἐναντίον αὐτῆς,...» («Γένεσις»,κεφ.ιστ΄2.) Ἐκεῖ ὅπου ὁ Αὐνὰν συνουσιάζεται μὲ τὴ γυναῖκα τοῦ πονηροῦ ἀδελφοῦ του Ἤρ ,τὸν ὁποῖον ἀπέκτεινεν ὁ «Θεός»: «εἶπε δὲ Ἰούδας τῷ Αὐνὰν“ εἴσελθε πρὸς τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου καὶ ἐπιγάμβρευσαι αὐτὴν καὶ ἀνάστησον σπέρμα τῷ ἀδελφῷ σου” ,γνοὺς δὲ Αὐνὰν ὅτι οὐκ αὐτῷ ἔσται τὸ σπέρμα, ὅταν εἰσήρχετο πρὸς τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ του, ἐξέχεεν ἐπὶ τῆς γῆς τοῦ μὴ δοῦναι σπέρμα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ.» («Γένεσις»,κεφ.λη΄8-9.)

Εἶναι πολὺ δύσκολο λοιπὸν νὰ συμπεράνῃ κανείς ,ὅτι ὁ Τρεμπέλας γνώριζε, ὅτι ἡ φράση αὐτὴ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀναφερόταν σὲ σεξουαλικὴ πράξη καὶ ὅτι ἐν γνώσει του προέβη στὴν παραποίηση αὐτὴ κάνοντας τὴν Μαριὰμ «δωμάτιο»; Γράφει πουθενὰ τὸ Εὐαγγέλιο, ὅτι τὴν ὥρα ποὺ ἦρθε ὁ ἄγγελος Γαβριήλ, ἡ Μαριὰμ βρισκόταν σὲ ἕνα δωμάτιο ; Δὲν θὰ μποροῦσε νὰ βρισκόταν Κάπου ἀλλοῦ π.χ. στὴν αὐλὴ ἢ στὸν κῆπο; Ἀπὸ ποῦ ἔβγαλε τὸ συμπέρασμαὁ Τρεμπέλας,ὅτι ἡ Μαριὰμ βρισκόταν ἐκείνη τὴ στιγμὴ μέσα στὸ δωμάτιό της; Μήπως τὸ ἐπινόησε, ἐπειδὴ δὲν μποροῦσε νὰ δικαιολογήσῃ διαφορετικὰ ἐκεῖνο τὸ «εἰσελθών», καθὼς γνώριζε πάρα πολὺ καλά,ὅτι ἡ ἔκφραση «εἰσῆλθε πρὸς αὐτήν» στὴν Παλαιὰ Διαθήκη σήμαινε πέραν πάσης ἀμφιβολίας σεξουαλικὴ πράξη;
Μπορεῖ νὰ ἀναρωτηθῇ κανείς, πῶς θὰ ἀπέδιδε ὁ Τρεμπέλας τὰ συγκεκριμένα ἐδάφια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἂν ἀνελάμβανε νὰ τὰ «ἑρμηνεύσῃ» καὶ αὐτά;

Ὁ «ποταπὸς ἀσπασμός» τοῦ «ἀγγέλου»
Όλα αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα παύουν νὰ εἶναι μετέωρα, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἑπόμενη ἐπίμαχη φράση, στὴν παραποίηση τῆς ὁποίας «δίνει πλέον ρέστα» ὁ Π.Ν. Τρεμπέλας. Ὅταν ψεύδεται κάποιος, πρέπει νὰ πῇ κι ἄλλα ψέμματα ,γιὰ νὰ καλύψῃ τὸ πρῶτο. Μᾶς λέει λοιπὸν ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς «...καὶ διελογίζετο αὕτη, ποταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος...»! Γιὰ κάποιον, ποὺ γνωρίζει στοιχειωδῶς τὴν καθαρεύουσα καὶ ἐλάχιστα ἀρχαῖα Ἑλληνικά, «ποταπὸς ἀσπασμός» σημαίνει ἕνα αἰσχρὸ φίλημα, μὲ ὅ,τι μπορεῖ νὰ συνεπάγεται ἡ αἰσχρότητα ἑνὸς τέτοιου φιλιοῦ.
Γιὰ νὰ εἴμαστε ὅμως καὶ ἀκριβοδίκαιοι, πρέπει νὰ λάβουμε ὑπ’ὄψη, ὅτι σὲ πάρα πολλὲς περιπτώσεις κάποιες λέξεις καὶ φράσεις ἐκείνης τῆς ἐποχῆς χρησιμοποιοῦνται μὲ διαφορετικὴ ἔννοια σήμερα. Ὅλα τὰ σύγχρονα λεξικ ἀποδίδουν στὴ λέξη «ποταπός» τὴν ἔννοια τοῦ τιποτένιου, τοῦ χυδαίου,τοῦ αἰσχροῦ. Παλαιότερα λεξικά, ὅπως τοῦ Σουίδα, ἐπεξηγοῦν τὴ λέξη πότερον ὡς ἄρα, ποῖον, ποταπόν. Τὸ λεξικὸ Δημητράκου τὴ μία φορὰ μᾶς παραπέμπει καὶ στὴ λέξη ποδαπός, ποὺ ἔχει τὴν ἔννοια: ἀπὸ ποῦ ,ἀπὸ ποια χώρα, ποιᾶς καταγωγῆς ,ποίου εἴδους, τι λογῆς, καὶ τὴν ἄλλη τὴν ἀποδίδει μὲ τὶς προαναφερθεῖσες μειωτικὲς ἔννοιες.
Ἡ λέξη ἀσπασμός, καὶ τότε καὶ σήμερα, σημαίνει τὸ φίλημα. Ποτὲ καὶ σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν σήμαινε «χαιρετισμό». Ὁ εὐαγγελιστής, ὁ δεχθεὶς καὶ τὴν ἐπιΦοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ,δὲν βρῆκε νὰ χρησιμοποιήσῃ μία ἄλλη λέξη ἀπὸ τὸ πλουσιώτατο ἑλληνικὸ λεξιλόγιο ἀντ ὶτῆς λέξεως «ποταπός»; Ὑπῆρχε τὸ «πότερον» ,τὸ «ὡς»,τὸ «ἄρα»,τὸ «ποῖον». Καμμιὰ ἀπὸ αὐτὲς τὶς λέξεις δὲν τὸν ἱκανοποιοῦσε καὶ διάλεξε τὸν «ποταπό»; Παρ’ὅλα αὐτὰ ἂςὑποθέσουμε,ὅτι γιὰ τὸν εὐαγγελιστὴ Λουκᾶ ἦταν ἀθῴα καὶ σήμαινε π.χ. «τί εἴδους»,«τι ίλογῆς».
Ὁ ἀσπασμὸς ὅμως ποῦ καὶ πῶς «κολλάει» στὸ περιστατικό; Ὅπως σήμερα ἔτσι καὶ τότεἐ ξακολουθεῖ νὰ σημαίνῃ «φίλημα» ,μὲτὴν ἐπίμαχη φράση νὰ συνεχίζῃ νὰ μένῃ μετέωρη ,κυρίως ἀπὸ τὴν ὁλοφάνερη προσπάθεια συγκάλυψης καὶ ἀποπροσανατολισμοῦ τῶν καλοπροαίρετων ἀναγνωστῶν τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Από τον ΔΑΥΛΟ