" Όμνυμι Απόλλωνα Ιητρόν " - Πώς προέκυψε ο ιατρικός όρκος.

Πρώτος Ιατρός Θεραπευτής ήταν ο θεός του λευκού φωτός, ο Λύκειος Απόλλων. Η θεϊκή του λάμψη μετουσιώθηκε κάποτε σε μουσική με την οποία θεράπευε. Με τον ύμνο του, τον Παιάνα, καθαρίζονταν πολιτείες ολόκληρες από τις επιδημίες της πανούκλας και της χολέρας. Με τη λύρα του έπαιρνε τη φλόγα των πυρετών. Γι’ αυτό οι γιατροί ορκίζονται σ’ αυτόν. "Όμνυμι Απόλλωνα Ιητρόν" -λένε- και στον υιό του τον Ασκληπιό και στην εγγονή του την Πανάκεια... 

Ο θεός έφθασε κάποιο λυκαυγές απ' το δρόμο του ήλιου. Την άμαξά του -μας πληροφορεί ο Αλκαίος- την έσερναν κύκνοι. Και τη στιγμή της άφιξής του στους Δελφούς, τα αηδόνια κελαηδούσαν, τα χελιδόνια και τα τζιτζίκια τετέριζαν και από την Κασταλία πηγή έρεε ασήμι. Με το τόξο του σκότωνε τους υβριστές, τους υπερόπτες, τους υπερφίαλους, τους αλαζόνες. Αυτούς που δεν εφάρμοζαν το μέτρο.

Πρώτα σκότωσε τον υπερβολικό Τυφώνα, που τον γέννησε η Ήρα, χωρίς τον Δία, από θυμό. Η λέξη τυφών παράγεται από ρίζα *τυφ- απ' όπου το ρήμα τύφω, που σημαίνει σκοτίζω.

Ο ανεμοστρόβιλος αυτός τυφλώνει. Τυφλός ονομάζεται αυτός που οι οφθαλμοί του καλύπτονται από το νέφος, τη σκόνη και τον ατμό του τυφώνα. Τυφλός επομένως είναι αυτός που δεν βλέπει. Ομόρριζη είναι και η λέξη τύφος, η νόσος «τύφος», που με τους πυρετούς και τις παραισθήσεις της προκαλεί παρόμοια συμπτώματα.

Δεύτερος εχθρός του θεού ήταν ο Φλεγύας, που τού έκαψε το ναό. Η ρίζα *φλεγ- παράγει ακόμα το φλέγω, τον φλέγμονα και όλες τις φλεγμονές.

Τρίτος κατά σειράν ήταν ο μαντικός δράκοντας Πύθωνας. Τον σκότωσε και αυτόν ο αργυρότοξος γενάρχης των γιατρών. Ο Πύθωνας έμεινε εκεί, στους Δελφούς, και σάπισε. Έτσι από την ρίζα *πυ- έφτασαν στο πύθω: σαπίζω και στο πύον. Η σήψη πλέον άρχισε να παράγεται από το πύθειν και από το πύον της πληγής του Πύθωνα. [Το μέρος όπου σάπισε ο μαντικός δράκος το είπαν Πυθώ και απ' αυτή τη λέξη αργότερα έφτασαν στο πυ-ν-θ-άν-ομαι: "ερωτώ να μάθω" και στην Πυθία.]

Το πύον, λοιπόν, τη φλεγμονή και την τύφλωση των θνητών θεράπευσε και θεραπεύει ο Απόλλων. Με τη μαντική (ή διαγνωστική) του ακόμα, εντοπίζονταν τα μιάσματα που προκαλούσαν τη νόσο και την επιδημία. Οι εξαγνιστές θεραπευτές του στη συνέχεια, καθόριζαν τα καθαρτήρια λουτρά, τα ραντίσματα και τα θειαφίσματα ή και την πυρά, ανάλογα με το αίτιο, για την τελική απολύμανση.

Σε μία επιδημία πανούκλας στο στρατόπεδο των Αχαιών, διαβάζουμε:
"οί δ' απελυμαίνοντο καί εις άλα λύματα βάλλον" (Ιλιάδα Α 313). Οι στρατιώτες απολυμαίνονταν και τα απονίμματα (τα λύματα) στη θάλασσα τα ‘ριχναν. Μετά θυσίαζαν στον Απόλλωνα.

Αλλά και ο υιός του Απόλλωνα, ο ήπιος θεός ο χωρίς σκληρότητα: Ασκλ-ηπιός και η κόρη του, η εγγονή του Απόλλωνα, η Πανάκεια θεραπεύουν.

Η πανάκεια για κάθε νόσο σχετίζεται με τη ρίζα *ακ-, που υποδηλώνει την αιχμή του βέλους. Το πρώτο χειρουργικό εργαλείο που είχε ο Μαχάονας, ο γιος του Ασκληπιού, στα πεδία των μαχών της Ιλιάδας (Μαχάων, μάχη: ομόρριζες). Από την *ακ- παράγονται ακόμα: η άκανθα, το άκρον, η ακέστρα (η βελόνη), ο άκων, το ακόντιον αλλά και διάφορα άλλα αρχαία χειρουργικά εργαλεία.

Έρχονται όμως και οι στιγμές που ο θεός χάνει εντελώς όλη τη θεραπευτική του τέχνη. Είναι εκείνες οι στιγμές όταν ο ίδιος σκοτώνει. Ο αιφνίδιος θάνατος των ανδρών λ.χ. αποδίδονταν εις τα "αγανά αυτού βέλεα". Άλλοτε τα βέλη του προκαλούν φοβερές επιδημίες λοιμού. Γι’ αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει κανένα γιατρικό κι ο Παιάνας του δεν μπορεί να θεραπεύσει.

Ανάλογα και ο σημερινός γιατρός χάνει αυτή την ικανότητα για ίαση, όταν υπηρετεί ως ερευνητής τον βιολογικό πόλεμο λ.χ. ή όταν χορηγεί αδιακρίτως διάφορα ισχυρά αντιβιοτικά, που ευοδώνουν την ανάπτυξη διαφόρων ανθεκτικών στελεχών μικροβίων, κ.ο.κ.

Για να μη χάνει όμως ο ίδιος ο Απόλλωνας (αλλά και κάθε γιατρός που ορκίζεται στο όνομά του) τις ιαματικές και τις εξαγνιστικές του ιδιότητες, διακηρύσσει το "Γνώθι σαυτόν" και το "Μηδέν άγαν". Αυτά τα δύο ρητά ήταν χαραγμένα στο Δελφικό Μαντείο του. Το να γνωρίζει δηλαδή κάποιος τον εαυτό του και να μην ξεπερνάει ποτέ το μέτρο και τα ανθρώπινα όρια του.





Νίκος Βαρδιάμπασης.
πηγή

=============================================== 

Σημείωση ιστολογίου : Μπορείτε ελεύθερα να αναδημοσιεύσετε όποιο κείμενο θέλετε . Απαραίτητη προϋπόθεση όμως για την αναδημοσίευση κειμένων του ιστολογίου ***ΜΑΚΕΔΩΝ*** , είναι η σαφής αναφορά σ΄αυτό μ΄ενεργό λινκ .