1940 . Αφιέρωμα - μέρος Α΄

ΕΝΩ ΠΛΗΣΙΑΖΕ Η 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

ΣΤΙΣ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 ο υπουρ­γός των εξωτερικών της Ιταλίας κόμης Τσιάνο, έγραφε στο ημερολόγιο του:

«Ο Ντούτσε επανέρχεται. Συνέταξε μια επιστολή δια τον Χίτλερ επί της γενικής καταστάσεως. Υπαινίσσεται επίσης εις αυτήν την επικειμένην ενέργεια μας εις την Ελλάδα, αλλά δεν καθορίζει ούτε την μορφήν ούτε την ημερομηνίαν, διότι φο­βείται μήπως τον σταματήσουν δια μίαν ακόμη φοράν. Πολλαί ενδείξεις μας κά­νουν να πιστεύσουμε ότι εις το Βερολίνον δεν βλέπουν με πολύ ενθουσιασμό την πορεία μας προς Αθήνας. Η ορισθείσα τώρα ημερομηνία είναι η 28η Οκτωβρί­ου... Αρχίζω να συντάσσω το τελεσίγρα­φο, το οποίον ο Γκράτσι θα επιδώσει εις τον Μεταξά εις τας 2 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου. Φυσικά είναι ένα κείμενον το οποίον δεν αφήνει διέξοδον εις την Ελλάδα. Ή θα δεχθεί κατάληψιν ή θα υποστεί επίθεση...».

Η ημερομηνία της εισβολής στην Ελλάδα αναβλήθηκε από την 26η στην 28η Οκτωβρίου 1940, κατόπιν επιμονής του Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Την ίδια μέρα (22 Οκτωβρίου) ο Τσιά­νο έστειλε προς τον τοποτηρητή της Αλβανίας Γιακομόνι το ακόλουθο σήμα:

«Ημερομηνία ωρίσθη η 28η Οκτωβρίου. Ανάγκη όπως μεταθέσητε δια την 26ην τα ορισθέντα επεισόδια...». Και ο Γιακομόνι την επομένη ανακοίνωσε στον Μπενίνι υφυπουργό επί των Αλβανικών υποθέσεων, ότι αποφάσισε όπως: την εσπέρα της 25ης Οκτωβρίου εκραγεί βόμ­βα στο λιμάνι της Αυλώνος, την πρωία της 26ης γίνει εικονική επίθεση εναντίον Ιταλικού συνοριακού Φυλακίου στην περιοχή Κορυτσάς και την αυγή της 27ης ρι­φθούν προκηρύξεις στο αλβανικό έδαφος από υποτιθέμενο Ελληνικό η αγγλικό αε­ροπλάνο.

Στις 23 Οκτωβρίου 1940 ο Έλληνας Πρεσβευτής στην Ρώμη, θαυμάσια πληρο­φορημένος τηλεγραφούσε στην Ελληνι­κή κυβέρνηση ότι: «κατά πληροφορίες στρατιωτικής πηγής, η εναντίον της Ελλάδος ενέργεια έχει προσδιορισθεί για τις 25 έως 28 Οκτωβρίου...».

Στο μεταξύ ο Πρεσβευτής στην Αθήνα της Ιταλίας Γκράτσι, με τις οδηγίες της κυβερνήσεως του, έπαιζε το τελευταίο και γραφικώτερο μέρος του ρόλου του:

Με την ευκαιρία που στην Αθήνα το Εθνικό Θέατρο, ως νεοσύστατη «Λυρική Σκηνή», ανέβαζε το μελόδραμα του Τζάκομο Πουτσίνι «Μαντάμ Μπατερφλάυ», είχε προτείνει να κληθεί ο υιός του διασή­μου συνθέτη για να παρακολουθήσει την πρώτη επίσημη παράσταση. Θα ήταν μια ευκαιρία να αναθερμανθούν οι σχέσεις των δύο λαών στο καλλιτεχνικό και κοι­νωνικό τομέα, γιατί η Ιταλική Πρεσβεία θα έδινε την επομένη μία δεξίωση όπου θα καλούσε την γνωστή Αθηναϊκή κοινω­νία. Θα ήταν «μεγίστη τιμή» αν στην δε­ξίωση αυτή δεχόταν να προσέλθει και ο Πρωθυπουργός...

Ο Ιωάννης Μεταξάς συμφώνησε -ίσως για να εξαντλήσει έτσι όλες τις δυνα­τότητες - και γι’ αυτό είπε: «Έστω... ας έλθει ο κύριος Πουτσίνι. Ας δοθεί η εορ­τή. Αλλά να ξέρει ο κ. Γκράτσι ότι εγώ δεν θα παραστώ. Ούτε η κυβέρνησις...». Και εξηγούσε κάτω από ποιες συνθήκες μπορούσε η Ιταλία, αν ήθελε να αποκατα­σταθούν οι σχέσεις.

Ο Αντώνιος Πουτσίνι συνοδευόμε­νος από την γυναίκα του ήρθε. Στον σταθμό Λαρίσης τον υποδέχθηκε η Διοί­κηση του Εθνικού Θεάτρου και ανώτερα στελέχη του. Η παράσταση της «Μαντάμ Μπατερφλάυ» δόθηκε στο Εθνικό Θέα­τρο το βράδυ της 25ης Οκτωβρίου 1940 με πολλή επισημότητα και επιτυχία, παρά την παγερή ατμόσφαιρα που είχε δημι­ουργηθεί από τα προηγηθέντα γεγονότα.

Η δεξίωση στην Ιταλική Πρεσβεία έγινε την νύκτα της 26ης προς 27η Οκτω­βρίου 1940. Πάνω στο μεγάλο τραπέζι είχαν τοποθετηθεί μικρές σημαίες των δύο κρατών. Την ίδια ώρα πίσω από τους σκο­τεινούς διαδρόμους της Πρεσβείας, μέσα στα γραφεία της οι δύο γραμματείς απο­κρυπτογραφούσαν το τελεσίγραφο προς την Ελλάδα, που έφθανε με δόσεις, με τρόπο πρωθύστερο, σε τέσσερα μακρο­σκελή τηλεγραφήματα. Ο Γκράτσι ειδο­ποιημένος να το περιμένει με προηγούμε­νο τηλεγράφημα από το πρωί˙ ήταν νευρι­κός και ανήσυχος. Πολλαπλασίαζε τις πε­ριποιήσεις του στους καλεσμένους, σερ­βίριζε μόνος του τις κυρίες, μερικές όμως στιγμές στεκόταν σαν απορροφημένος σε σκέψεις και είχε τότε βλέμματα ακατανόη­τα για τους εκεί Έλληνες. Νόμιζε ότι η εισβολή θα άρχιζε την ίδια εκείνη νύκτα και ότι θα αναγκάζονταν να διακόψει την δεξίωση του. Μόνον όταν τις πρωινές ώρες έφυγαν και οι τελευταίοι προσκε­κλημένοι και τα τηλεγραφήματα μπήκαν στην κανονική τους σειρά, μόνο τότε πληροφορήθηκε δτι η επίθεση θα γίνον­ταν τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου. Το τελεσίγραφο αυτό έπρεπε να το επιδώσει, δίχως προειδοποίηση στον Έλληνα πρω­θυπουργό στις 3 το πρωί (2 ώρα Ιταλίας).

Στις 27 Οκτωβρίου το βράδυ ο κόμης Τσιάνο ανακοίνωσε επίσημα στον Πρε­σβευτή της Γερμανίας στην Ρώμη Όττο Φόν Μπίσμπαρη ότι αύριο και ώρα 3η πρωϊνή, η Ιταλία θα επέδιδε προς την Ελλάδα ρηματική διακοίνωση και ότι οπωσδήποτε την 6η πρωϊνή τα Ιταλικά στρατεύματα θα εισέβαλαν στην Ελλάδα

Στο μεταξύ με την πρωτοβουλία του υπουργού των εξωτερικών της Γερμανίας Φόν Ρίμπεντρομπ, είχε ορισθεί από την 25η Οκτωβρίου, συνάντηση του Χίτλερ και του Μουσσολίνι στην Φλωρεντία το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940.

Τις δύο αυτές τραγικές μέρες ο Πρωθυ­πουργός της Ελλάδος Ιωάννης Μεταξάς, έγραφε στο προσωπικό του ημερολόγιο:

• Σάββατο 26 Οκτωβρίου

«Ούτε σήμερα επίθεσις. Ενισχύεται η χθεσινή μου γνώμη. Πανταχόθεν ειδή­σεις ησυχίας για Ελλάδα. Αλλά Ισπα­νία; Γαλλία;...»

• Κυριακή 27 Οκτωβρίου

«Τι νύκτα! Κατά τας 2 το πρωί (26ης προς 27η Οκτωβρίου) Νικολούδης (υπουργός τύπου) τηλεφωνεί καταγγελίαν εναντίον μας Στεφάνι (Ιταλικό πρακτο­ρείο Ειδήσεων) ότι Ελληνική συμμορία εισήλθεν εις Αλβανικό ν έδαφος, συνεπλάκη κ.λ.π. Συνδυάζων πληροφορίας και φήμας και ημερομηνίας (25 έως 28 Οκτωβρίου) απέκτησα πεποίθησιν ότι πρόκειται περί σκηνοθεσίας δι' επικειμένην αύριον ίσως επίθεσιν. Νικολούδης σπίτι μου. Συνεννόησις κ.λ.π. με Παπάγο (Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Στρατού) και σύνορα. Τέλος έως 4 π. μ. δημοσίευσις ανακοινω­θέντων Αθηναϊκού Πρακτορείου δια­ψεύσεων...».

Αυτά έγραφε στο ημερολόγιο του, τις δύο τραγικές αυτές μέρες του Οκτωβρίου, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Ιωάννης Μεταξάς, ενώ έδιδε τις τελευταίες οδηγίες του προς τον Στρατηγό Αλέξανδρο Πα­πάγο, για την αντιμετώπιση της αναμενό­μενης από στιγμής σε στιγμή Ιταλικής εισβολής και την υπεράσπιση του πατρίου εδάφους από τον Ελληνικό Στρατό.

Κωνσταντίνος Ε. Νούσκας

Υποστράτηγος - Ε. Α.

 πηγή
συνεχίζετε ...
===============================================
Σημείωση ιστολογίου : Μπορείτε ελεύθερα να αναδημοσιεύσετε όποιο κείμενο θέλετε . Απαραίτητη προϋπόθεση όμως για την αναδημοσίευση κειμένων του ιστολογίου ***ΜΑΚΕΔΩΝ*** , είναι η σαφής αναφορά σ΄αυτό μ΄ενεργό λινκ .