Υπέρ της Γερμανίας η απόφαση της Χάγης για τις αποζημιώσεις που αφορούν τις σφαγές του Δίστομου .

Τα ιταλικά δικαστήρια δεν σεβάστηκαν την ετεροδικία της Γερμανίας, ανακοίνωσε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την προσφυγή της Γερμανίας κατά της Ιταλίας σχετικά με τις αποφάσεις ιταλικών δικαστηρίων που επιδίκασαν αποζημιώσεις σε θύματα των ναζιστικών στρατευμάτων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η υπόθεση αυτή σχετίζεται και με τις ελληνικές διεκδικήσεις για τα θύματα του Διστόμου. «Το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων παραμένει ανοιχτό», υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. 

«Το Δικαστήριο θεωρεί ότι η άρνηση των ιταλικών δικαστηρίων να αναγνωρίσουν την ασυλία συνιστά παράβαση των υποχρεώσεών τους απέναντι στο γερμανικό κράτος», ανακοίνωσε ο δικαστής Χισάσι Οουάντα, κατά την ανάγνωση της απόφασης σε δημόσια συνεδρίαση στο δικαστικό μέγαρο της ειρήνης στη Χάγη σήμερα το πρωί.

Το διεθνές δικαστήριο αποφάσισε ότι η ιταλική υπόθεση παραβίασε την ετεροδικία της Γερμανίας, σύμφωνα με την οποία μπορούν να γίνουν μηνύσεις ή αγωγές από θύματα των ναζί μόνο στα εθνικά της δικαστήρια.

Η ιταλο-γερμανική διαφορά αφορούσε αποφάσεις ιταλικών δικαστηρίων, οι οποίες, παρά τη δικαστική ασυλία της Γερμανίας, αναγνώρισαν και επιδίκασαν αποζημιώσεις σε θύματα σοβαρών παραβιάσεων του ανθρωπιστικού δικαίου, που τελέσθηκαν την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.

Η Γερμανία είχε προσφύγει στη Χάγη επιδιώκοντας την καταδίκη της Ιταλίας, με το επιχείρημα ότι τα ιταλικά δικαστήρια δεν σεβάστηκαν την ετεροδικία της Γερμανίας όταν έκριναν υπέρ της καταβολής αποζημιώσεων προς τους συγγενείς θυμάτων του ναζισμού στην Ευρώπη.

Συγκεκριμένα, το Διεθνές Δικαστήριο αποφάσισε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιταλίας παραβίασε την κυριαρχία της Γερμανίας το 2008, όταν έκρινε ότι ο Ιταλός Λουίτζι Φερίνι έπρεπε να αποζημιωθεί επειδή αναγκάστηκε από τους ναζί να εργαστεί σαν σκλάβος σε γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης για την κατασκευή όπλων το 1944.

Η ιταλική πλευρά ισχυρίστηκε ότι δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ετεροδικία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ότι η ετεροδικία μπορεί να υφίσταται μόνο για την επίλυση διαφορών μεταξύ φιλικών κρατών.

Μία από τις συγκεκριμένες υποθέσεις αφορούσε την εκτέλεση, επί ιταλικού εδάφους, της απόφασης του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, η οποία είχε επιδικάσει αποζημιώσεις στα θύματα της σφαγής του Διστόμου.

Η Γερμανία προσέφυγε και κατά της απόφασης του Πρωτοδικείου Λαβαδειάς, που ήταν επικυρωμένη από τον Άρειο Πάγο κι επιδίκαζε 28 εκατ. ευρώ στα θύματα του Διστόμου που σφαγιάστηκαν από τους ναζί στις 10 Ιουνίου 1944.

Αυτό το σημείο αποτελούσε και το έναυσμα της ελληνικής παρέμβασης στη διαφορά μεταξύ Γερμανίας-Ιταλίας.

Η Ελλάδα, εκπροσωπούμενη από τον καθηγητή Στέλιο Περράκη ως πληρεξούσιο, τον πρέσβη της Ελλάδος στην Ολλανδία Ιωάννη Οικονομίδη, ως αναπληρωτή πληρεξούσιο, τον καθηγητή Αντώνη Μπρεδήμα ως σύμβουλο και δικηγόρο, και τη λέκτορα Μαρία-Ντανιέλλα Μαρούδα ως σύμβουλο, παρουσίασε τις απόψεις της γύρω από το ζήτημα της δικαστικής κρατικής ασυλίας, υπό το φως των εξελίξεων του Διεθνούς Δικαίου σε συνάρτηση με το δικαίωμα των θυμάτων διεθνών εγκλημάτων για επανόρθωση, την Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου. 

Ελλάδα: «Ο αγώνας συνεχίζεται»

«Το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων παραμένει ανοιχτό» υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, με αφορμή τη σημερινή απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στην υπόθεση Γερμανίας κατά Ιταλίας για την ετεροδικία και προσθέτει ότι «η ελληνική κυβέρνηση θα μελετήσει την απόφαση με προσοχή». 

Ειδικότερα στην ανακοίνωσή του Υπουργείου Εξωτερικών αναφέρεται:

«To Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε σήμερα την απόφαση του στην υπόθεση Γερμανίας κατά Ιταλίας για την κρατική ετεροδικία. Η Γερμανία προσέφυγε στο ΔΔΧ κατά της Ιταλίας στις 23.12.2008, αντιδρώντας σε σειρά αποφάσεων του ιταλικού Ακυρωτικού Δικαστηρίου (Corte Suprema di Cassazione) αλλά και άλλων δικαστηρίων στην Ιταλία, τα οποία θεώρησαν ότι για τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στην Ιταλία, η Γερμανία ευθύνεται να καταβάλει αποζημιώσεις στα θύματα χωρίς να απολαύει του προνομίου της κρατικής ετεροδικίας.

Την άποψη ότι «ο αγώνας για τη διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων συνεχίζεται» και πως το ελληνικό κράτος «θα πρέπει να προχωρήσει στη διεκδίκηση» εξέφρασε ο καθηγητής Στέλιος Περράκης, ο οποίος εκπροσώπησε την Ελλάδα στην παρέμβαση που έκανε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Ερωτηθείς σχετικά με την απόφαση του δικαστηρίου ο κ. Περράκης δήλωσε ότι «είναι σαφώς σε μία συντηρητική γραμμή με μία εξαιρετικά στενή ερμηνεία του ισχύοντος Διεθνούς Δικαίου, ιδίως του εθιμικού Διεθνούς Δικαίου».

«Το Δικαστήριο» όπως εξήγησε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων «θεώρησε ότι η Ιταλία με τις δικαστικές αποφάσεις που έχει εκδώσει, αποδεχόμενη τα αιτήματα ιδιωτών, παραβίασε τις διεθνείς υποχρεώσεις συμπεριλαμβανομένων και των αποφάσεων εκτέλεσης των δικών μας δικαστηρίων, του Πρωτοδικείου Λειβαδιάς και του Αρείου Πάγου σχετικά με την υπόθεση σφαγής του Διστόμου, καθώς επίσης και για την κατάσχεση της βίλας Vigoni.

» Αυτή είναι η μία, πρώτη ανάγνωση που μπορεί να κάνει κανείς και σε αυτό το σημείο δεν μπορώ να πω ότι είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την πλειοψηφία του Δικαστηρίου, αφού υπάρχουν και τρεις δικαστές, οι οποίοι ακολουθούν άλλη κατεύθυνση βλέπουν διαφορετικά τη θέση του ατόμου σήμερα στο διεθνές γίγνεσθαι και μάλιστα μπροστά στην κρατική κυριαρχία, η οποία προσπαθεί να κρύψει τα εγκλήματα τα φοβερά τα οποία κάνει το κράτος» συμπλήρωσε.

«Από την άλλη πλευρά, το δικαστήριο», σύμφωνα με τον κ. Περράκη, «ξεκαθάρισε ότι θα πρέπει η Ιταλία και η Γερμανία, άρα το επεκτείνουμε τώρα αυτό γιατί αυτό ενδιαφέρει κι εμάς, θα πρέπει να προχωρήσουν σε συνομιλίες, προκειμένου να διευκρινιστεί τι ακριβώς μέλλει γενέσθαι με τα ζητήματα των επανορθώσεων.

» Δηλαδή το Δικαστήριο θέλει να επαναφέρει σε διακρατικό επίπεδο συνεννόησης το θέμα των επανορθώσεων. Άρα λοιπόν η συνέπεια αυτής της απόφασης είναι ότι έστω και αν είναι λυπηρό το γεγονός ότι οι δικαστές δεν διαπιστώνουν εξέλιξη του Διεθνούς Δικαίου, το θεωρούν σαν να είναι κάτι παγωμένο, ενώ δε νομίζω ότι τα πράγματα είναι έτσι, αλλά εν πάση περιπτώσει είναι σοφότεροι να ξέρουν αυτοί».

«Σε κάθε περίπτωση» καταλήγει ο καθηγητής «δείχνει ότι ο αγώνας για τη διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων συνεχίζεται και σημαίνει ότι το κράτος, δηλαδή και η Ελληνική Δημοκρατία, θα πρέπει πια αυτή να προχωρήσει στην διεκδίκηση με τυπικό τρόπο.

» Δηλαδή να ξαναπιάσει τη σκυτάλη από εκείνη την περίφημη ρηματική διακοίνωση του 1995, η οποία έμεινε αναπάντητη και επί πολλές δεκαετίες μετά, βέβαια αυτό είναι μία απόφαση πολιτική, δεν ανήκει σε μένα, λέω την προσωπική μου άποψη αυτή τη στιγμή, προκειμένου να διεκδικήσουμε τις επανορθώσεις για όλα τα ολοκαυτώματα που γίνανε στην Ελλάδα, καθώς επίσης αυτοτελές ζήτημα είναι το θέμα του αναγκαστικού δανείου του 1942-1943».

ΝΔ: Το θέμα δεν έχει λήξει

«Επ' ουδενί δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων έχει λήξει», παρατηρεί ο εκπρόσωπος της ΝΔ Γιάννης Μιχελάκης με αφορμή την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.

«Η σημερινή απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης -η οποία να σημειωθεί δεν αφορά στην ουσία της υπόθεσης των πολεμικών αποζημιώσεων- δεν συμβαδίζει ούτε με τις Ευρωπαϊκές Αξίες και, βέβαια, ούτε με το αίσθημα δικαίου του Ελληνικού λαού και γενικότερα των λαών της Γηραιάς Ηπείρου», τονίζει.

Ιταλία: Σεβαστή η απόφαση

Η ιταλική κυβέρνηση ανακοίνωσε διά του υπουργού Εξωτερικών Τζούλιο Τέρτσι ότι σέβεται, έστω και αν δεν συμπίπτει με τις θέσεις της, την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης που δικαιώνει τη Γερμανία επί της προσφυγής της σχετικά με τις αποζημιώσεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και επισημαίνει πως σκοπεύει να κινηθεί στην κατεύθυνση της διαπραγμάτευσης με τη Γερμανία προς μία συνολική διευθέτηση.

Από την πλευρά της, η Γερμανία κάνει λόγο μία σημαντική δικαστική απόφαση για την ίδια τη χώρα και ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα, με τον επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας Γκίντο Βέστερβελε να επισημαίνει πως η απόφαση της Χάγης δεν στρέφεται κατά των θυμάτων του ναζισμού.

Λίγο μετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας της Χάγης ο Τζούλιο Τέρτσι δήλωσε ότι «η Ιταλία σέβεται την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, έστω κι αν το περιεχόμενό της δεν συμπίπτει με τις θέσεις της και σκοπεύει να αντιμετωπίσει με την Γερμανία το θέμα των οδυνηρών γεγονότων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».

«Έστω και αν η απόφαση δεν συμπίπτει με τις θέσεις μας, θεωρούμε ότι προσφέρει μια χρήσιμη συμβολή που θα οδηγήσει προς μια συνολική διευθέτηση, ιδίως υπό το φως της αναφοράς του Δικαστηρίου στην σημασία των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις δυο πλευρές για να εξευρεθεί μια λύση» προσθέτει ο Ιταλός υπουργός.

Ο ίδιος καταλήγει λέγοντας ότι «η Ιταλία σκοπεύει να συνεχίσει, όπως έκανε ως τώρα, να αντιμετωπίζει μαζί με την Γερμανία όλες τις διαστάσεις των προβλημάτων που απορρέουν από τα οδυνηρά συμβάντα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου σε μια προοπτική διαλόγου και προστασίας των αιτημάτων Δικαιοσύνης των θυμάτων και των οικογενειών τους».