Ο ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

                        Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Α. ΓΕΝΙΚΑ
Ο επίσκοπος Ιωαννίνων Ιερόθεος, αποτέλεσε ίσως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα ανθελληνισμού και φιλοτουρκισμού που μπορεί να συναντήσει κανείς στην ηγεσία της ορθόδοξης εκκλησίας στα χρόνια του Αγώνα. Είχε δε σε τέτοιο βαθμό αναπτυγμένη την οσφυοκαμψία και την σουλτανολατρεία που πιστεύω ότι η θέση απλά του μητροπολίτη Ιωαννίνων τον αδικεί. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι πατριάρχης!

Συνεργάστηκε στενά με τον Αλή Πασά, σε σημείο που όταν μιλάει για τον πασά των Ιωαννίνων χρησιμοποιεί την έκφραση "εμείς" ενώ εξαιτίας της τουρκοπροσκύνησής του και του μένους του κατά των Ελλήνων, ο Περραιβός δεν υπογράφει το βιβλίο του "Ιστορία Σουλλίου και Πάργας" στην πρώτη έκδοση (1815) (όπως ο ίδιος ομολογεί στη δεύτερη έκδοση) φοβούμενος τα αντίποινα από τον τουρκορθόδοξο ιεράρχη. Αντί για το όνομά του, στην πρώτη σελίδα διαβάζουμε

"Συγγραφείσα παρά ΒΥΚ ΨΟ ΨΞΗ ΛΑ ΑΩΚΑ"

Ο Ιερόθεος προσπάθησε με κάθε τρόπο να καταστείλει την εξέγερση των Σουλιωτών, βοηθώντας το φίλο του Αλή Πασά να υποτάξει τους ανυπόταχτους Ελληνες. Στην προσπάθειά του αυτή έστειλε τις σχετικές επιστολές τόσο στον επίσκοπο Παραμυθιάς όσο και στους Παργινούς, ζητώντας του να τον βοηθήσουν να υποτάξει τους Σουλιώτες, με την άρνησή τους να τους βοηθούν. Η απάντηση από τους Παργινούς ήταν αποστομωτική. "Είσαι αντίχριστος και στο εξής σε απαλάσσουμε από την μεσιτεία σου προς το μεγάλο Βεζύρη. Παράτα μας ήσυχους".

Ο επίσκοπος Παραμυθιάς Χρύσανθος δεν μπήκε στον κόπο να απαντήσει, ούτε έδωσε σημασία στις ανοησίες του Ιερόθεου, αλλά αντίθετα ενθάρρυνε τόσο τους Παργινούς όσο και τους Σουλιώτες, κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα να συλληφθούν οι συγγενείς του και να ριχτούν στη φυλακή.

Β. ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ

Ο Περραιβός παραθέτει δύο επιστολές του Ιερόθεου προς τον επίσκοπο Παραμυθιάς και μία προς τους ίδιους τους Παργινούς.

Στην πρώτη επιστολή προς το Χρύσανθο, ο Ιερόθεος, σημειώνει πως ενώ γράφει στους Παργινούς να μην βοηθούν τους Σουλιώτες, εκείνοι έχουν τρελλαθεί και τους βοηθούν. Του επισημαίνει λοιπόν πως αν δεν τους βάλει μυαλό, θα υποφέρει και ο ίδιος μαζί μ'αυτούς.

Στη δεύτερή του επιστολή προς τον επίσκοπο, ο Ιερόθεος του ζητάει να του μαρτυρήσει ό,τι γνωρίζει για τους Σουλιώτες και τους Παργινούς: Γιατί τους βοηθούν, τι είδους βοήθεια τους έδωσαν, ποιοί είναι οι σκοποί τους, κτλ. "Εμείς (εννοώντας τον εαυτό του και τον Αλή Πασά) βέβαια τα γνωρίζουμε", λέει, "αλλά καλά είναι να μας τα πεις και συ". Σε αντάλλαγμα ο Ιερόθεος του υπόσχεται ότι θα μεσολαβήσει για να μην πάθει κακό ο Χρύσανθος.

Τέλος στην επιστολή του προς τους Παργινούς ο Ιερόθεος εφέντης, αφού καταφέρεται κατά του Περραιβού και του Ρήγα, σημειώνοντας για το δεύτερο ότι είχε το θάνατο που του άξιζε, τους ζητάει να μην ακολουθούν τα κυρήγματά του Περραιβού και να μην βοηθούν τους "κακούργους" τους Σουλιώτες, καθώς αυτοί είναι εχθροί του σουλτάνου. Αν συνεχίσουν να τους βοηθούν κατά του σουλτάνου, θα τιμωρηθούν από το θεό γι'αυτή τους την πράξη.

Γ. ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΠΡΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟ

Πρώτη επιστολή προς επίσκοπο Παραμυθιάς Χρύσανθο
Προς τον επίσκοπον Παραμυθίας

Θεοφιλέστατε επίσκοπε Παραμυθίας, εν αγίω πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ κυρ Χρύσανθε, είη σοι τη θεοφιλία και ειρήνη παρά του θεού.

Φαίνεται ότι οι επαρχιώται σου οι Παργινοί πως έχασαν τον νού τους και δεν ηξεύρουν τι κάμουν· όθεν ιδού όπου τους γράφω διά να απέχουν από τους Σουλλιώτας, και να μην τους βοηθούν και με ανθρώπους και με βαρούτια και με ζαϊρέδες· να τους συμβουλεύσης και η θεοφιλία σου, καθώς τους γράφω, διότι ύστερον, ό,τι ακολουθήση, άς όψονται. Μου κακοφαίνεται όμως, οπού κοντά εις αυτούς κακοπαθαίνεις ύστερον και η θεοφιλία σου.
Η δε του Θεού χάρις είη μετά σου.

1801 Ιουλίου 5 Ιωάννινα
Ο Ιωαννίνων Ιερόθεος και εν Χριστώ αδελφός

Δεύτερη επιστολή προς επίσκοπο Παραμυθιάς Χρύσανθο
Αδελφέ, άγιε Παραμυθίας, ήξευρε ότι ο αδελφός του κακοϊωσήφ (επρόκειτο για έναν μοναχό που εξόρισαν οι Παργινοί και κατέφυγε στην αυλή του Αλή Πασά) ήλθεν εις τον εφέντη μας, και τον επαρεκάλεσεν διά τον αδελφόν του, και μ'επρόσταξεν, όθεν αν έλθη να προσπέση και τον συμπαθήσης, και να μας γράψης. Αν θέλης όμως και να τον εξορίσω, και να κόψω και τα μαλλιά του, να με γράψης καταλεπτώς μόνος σου μυστικά πόθεν επαρακινήθησαν οι Παργινοί να βοηθούν τους Σουλλιώτας, και πόσην βοήθειαν τους έδωκαν, και τι και τι, και τους σκοπούς των Παργινών, και των Σουλλιωτών. Μουτλάκ (Ξεχνιέται καμιά φορά και γράφει στη ... μητρική του γλώσσα) κάθετι να με ιδεάσης, διά να ημπορέσω ύστερον να σε διαφεντεύω, και να μην χαθής, αγκαλά εδώ όλα τα μανθάνομεν μα θέλω να με τα γράψης διά το καλόν σου.

1801 Σεπτεμβρίου 7, Ιωάννινα
Ο Ιωαννίνων Ιερόθεος

Δ. Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΠΑΡΓΙΝΟΥΣ

Ευγενείς προεστώτες και λοιποί απαξάπαντες κάτοικοι της Πάργας, σας εύχομαι και σας ευλογώ πατρικώς
Ενας καλός και άγρυπνος ποιμήν, χρεωστεί να προφυλάττη πάντοτε τα πρόβατά του από κρημνούς, βράχους και άγρια θηρία, και τότε τα κερδίζει και τα χαίρεται. Κι εγώ λοιπόν ως καλός ποιμήν των λογικών μου προβάτων, χρεωστώ να προφυλάττω αυτά πάντοτε από πάσα βλάβην και απώλειαν. Και άλλοτε σας έγραψα, και προφορικώς, όταν επέρασα από την πατρίδα σας ωμίλησα και σας εσυμβούλευσα πνευματικώς και πατρικώς να τραβήξετε χέρι από τους Σουλλιώτας, να μην τους δίδετε καμμίαν βοήθειαν, ούτε εις τον τόπον σας να τους δέχησθε, επειδή είναι κακούργοι και φερμανλίδες από το δοβλέτι, και όποιος δέχεται τοιούτους κακούργους πίπτει και αυτός εις την ιδίαν οργήν του υψηλού δοβλετίου, και εις το τέλος αφανίζεται από το πρόσωπον της γης. Σεις όμως, ή από ανοησίαν σας ή ισχυρογνωμίαν σας, ή ξένας κακάς συμβουλάς παρακινούμενοι, δεν εδώσατε ποτέ ακρόασιν και κλίσιν εις τας πατρικάς και σωτηριώδεις διά την πατρίδαν σας (!) νουθεσίας μου.

Ακούετε και ακολουθάτε, ως μανθάνω, τας συμβουλάς του Περραιβού, ο οποίος σας απατά. Δεν ηξεύρετε ότι αυτός με κάποιον Ρήγα Θετταλόν και άλλους μερικούς παρομοίους λογιωτάτους συνεννοημένοι με τους Φραντζέζους εσκόπευαν να κάμουν επανάστασιν κατά του κραταιοτάτου Σουλτάνου; Αλλ' ο μεγαλοδύναμος Θεός τους επαίδευσε, κατά τις πράξεις τους, με τον θάνατον οπού τους έπρεπε, μόνος δε ο Περραιβός εσώθη διά τας δικάς σας αμαρτίας.

Λοιπόν, αν θέλητε την σωτηρίαν και ευτυχίαν σας, τραβάτε χέρι, ως προείπα, από την φιλίαν των Σουλλιωτών και συμβουλάς του Περραιβού, και ζητήσατε το γρηγορότερον την χάριν και σκέπην του υψηλοτάτου Βεζύρη, την οποίαν ελπίζω να τη λάβετε, επειδή, όταν ιδώ την μετάνοιά σας, θέλει προσπέσω εις τα γόνατά του να τον παρακαλέσω να συγχωρήση τα απερασμένα σφάλματά σας, οπού αρνηθήκατε την συμφωνίαν που εκάματε με την Υψηλότητά του, και είμαι βέβαιος ότι, δεν θα πέσει κάτω ο ριτζάς μου (=παράκληση). Εάν όμως μείνετε αμετανόητοι, καθώς έως τώρα, τότε ο θεός μέλλει να σας παιδεύση διά την παρακοήν σας, και το κρίμα των φαμελιών σας ας ήνε εις τον λαιμόν σας και εις τούτον και εις τον άλλον κόσμον. Εγώ το πνευματικόν και πατρικόν μου χρέος το έκαμα, όθεν δεν σας μένει πλέον κανένα παράπονον εναντίον μου και υγιαίενετε.

Ιωάννινα 1801 Ιουλίου 5
Ιερόθεος Μητροπολίτης Ιωαννίνων
και εν Χριστώ ευχέτης

Οπως προκύπτει από την επιστολή του Μητροπολίτη Ιωαννίνων Ιερόθεου εφέντη:
1. Οι Σουλιώτες είναι κακούργοι
2. Οι Παργινοί είναι ανόητοι και βοηθούν τους κακούργους
3. Ο Περραιβός είναι απατεώνας.
4. Ο Ρήγας Φερραίος και οι σύντροφοί του βρήκαν το θάνατο που τους άξιζε, που τόλμησαν να ετοιμάσουν επανάσταση.
5. Οποιος συνεχίσει να βοηθάει τους Σουλλιώτες, θα τιμωρηθεί από το θεό και σ'αυτόν και στον άλλο κόσμο.

Φυσικά δεν μπορούμε να μην προσέξουμε την ευκολία με την οποία ο μητροπολίτης θα πέσει στα πόδια του βεζύρη. Πρόκειται μάλλον για ένα απαραίτητο προσόν που έπρεπε να έχει ο εκάστοτε εκκλησιαστικός ηγέτης, να μπορεί να σκύβει δηλαδή μπροστά στον Τούρκο. Ο συγκεκριμένος λέει ότι θα σκύψει μέχρι τα γόνατα. Γι'αυτό ήταν μητροπολίτης ακόμα. Αν κατάφερνε να σκύψει μέχρι τις πατούσες του βεζύρη, τότε θα ήταν πατριάρχης. Γιατί είναι γνωστό πως για πατριάρχης δεν αρκεί απλά η εύκαμπτη μέση... θέλει μέση λάστιχο. Κι αν είναι ασπόνδυλος... ακόμη καλύτερα.

(Συντακτης του κειμενου ειναι ο εκπαιδευτικος Κωνσταντινος Θεοδωριδης)


Αρχική σελίδα