Ο ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ-RUM ORTODOKS PATRIKHANESI (2)

                                 RUM ORTODOKS PATRIKHANESI (2)

B. ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΡΑΙΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

Ο Ρήγας Φερραίος αποτελεί για το πατριαρχείο και το κύκλωμα των Φαναριωτών τον πρώτο ορατό και σοβαρό κίνδυνο. Αποτελεί τον κίνδυνο για όλη αυτόν το συρφετό του πατριαρχείου που "υπέπεσε ενωρίς υπό την υλικήν εξάρτησιν της τουρκικής εξουσίας, απεμακρύνθη του συνόλου του έθνους και με μυρίους δεσμούς συνδεδεμένος προς την κρατούσαν τάξιν πραγμάτων κατέστη φυσικός σύμμαχος της τουρκικής και ιθαγενούς ολιγαρχίας" όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Πιπινέλης.

Τόσο ο Ρήγας όσο και τα γραπτά του ξεσηκώνουν τους Ελληνες και απειλούν "την ησυχία των χριστιανών"· μια "ησυχία" (δουλεία) που το πατριαρχείο διατηρούσε επί πάνω από τρεις αιώνες, όντας το κύριο αντικείμενο της υπαλληλίας του προς το Σουλτάνο.


Το πατριαρχείο καταδικάζει σφοδρά τόσο τον ίδιο το Ρήγα όσο και τα γραπτά του. Ο ίδιος χαρακτηρίζεται από τους χριστιανούς υπαλλήλους του σουλτάνου ως "πονηρός διάβολος", "παράφρων", "συνωμότης", "αντίχριστος", "δόλιος" κτλ., ενώ το έργο του (και ιδιαίτερα η "Νέα Πολιτική Διοίκησις") χαρακτηρίζεται ως "σαθρό", "δόλιο", "αντιχριστιανικό", "βρωμερό", "επιβλαβές", κτλ.

Η αντίδραση του πατριαρχείου εναντίον του Ρήγα που απειλεί τα συμφέροντα των τουρκοϋπαλλήλων και της τάξης τους, έχει τρεις άξονες: την πολεμική των ιδεών του Ρήγα σε "θεωρητικό" επίπεδο (π.χ. πόσο χρήσιμη και θεόσταλτη είναι η δουλεία και πως όποιος επαναστατήσει πάει στην Κόλαση...), τον αφορισμό και την επικήρυξη των κειμένων του Ρήγα (και ιδιαίτερα της "Νέας Πολιτικής Διοίκησης") και, οπωσδήποτε, τη φυσική εξόντωση του Ρήγα.

Οταν λοιπόν το Δεκέμβρη του 1797 ο Ρήγας με τον Περραιβό βρίσκεται στην Τεργέστη, συλλαμβάνεται "κατόπιν εμπιστευτικών καταγγελιών", όπως αναφέρεται στην έκθεση της σύλληψης. Ποιοί ήταν όμως αυτοί που προέβησαν σ'αυτές τις "εμπιστευτικές καταγγελίες"; Την παραμονή του στην Τεργέστη την γνώριζαν μόνον οι πολύ στενοί του συνεργάτες και ο Μητροπολίτης Βελιγραδίου Μεθόδιος. "Πες μου ποιόν ωφελεί, να σου πω ποιός το έκανε". Κι αυτούς που ωφελούσε ο φυσικός θάνατος του Ρήγα ήταν το πατριαρχείο και οι Φαναριώτες. Και όπως σημειώνει ο Κορδάτος, "Ηθικοί αυτουργοί στη δολοφονία του Ρήγα ήταν το πατριαρχείο και οι Φαναριώτες". Γιατί από μία επανάσταση ήταν οι μόνοι που είχαν να χάσουν.

Ο θάνατος του Ρήγα γεμίζει με χαρά τη συμμορία του πατριαρχείου. Για την πολύτιμη βοήθειά του, αλλά και για τη συνολική του προσπάθεια στην υπόθεση του Ρήγα, ο πρέσβυς της Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη Ράτκηλ πλέκει το εγκώμιο του Γρηγορίου του Ε΄: "Πρόκειται για ιεράρχην συνετόν, πολέμιον των γαλλικών αρχών και υπέρ τινα ενδιαφερόμενον υπερ της συντηρήσεως της τάξεως".

Ας δούμε μερικές απόψεις των χριστιανών για το θάνατο του Ρήγα.

Ο μοναχός Κύριλλος ο Λαυριώτης, στον "Κώδικά" του σημειώνει: "Και ο παράφρων Ρήγας που εξέδιδε εγκύκλια επαναστατικά γράμματα χωρίς την ευδοκίαν του Χριστού, είχε το θάνατο που του ταίριαζε. Κι αυτός και οι συνωμότες του έγιναν τροφή των ψαριών στον ποταμό Ιστρο(...) Ήταν ο ίδιος ο διάβολος που παρουσιάστηκε με ανθρώπινη μορφή"

Στο ίδιο πνεύμα είναι και η επιστολή του μητροπολίτη Ιωαννίνων Δωρόθεου προς τους κατοίκους της Πάργας:

"Ακούετε και ακολουθείτε, ως μανθάνω, τας συμβουλάς του Περραιβού, ο οποίος σας απατά. Δεν ηξεύρετε ότι αυτός με κάποιον Ρήγαν Θεσσαλόν και μερικούς άλλους παρομοίους λογιωτάτους, συνεννοούμενοι με τους Φραντζέζους, εσκόπευαν να κάμουν επανάστασιν κατά του κραταιότατου σουλτάνου μας; Αλλά ο μεγαλοδύναμος θεός τους επαίδευσε κατά τας πράξεις των, με θάνατον όπου τους έπρεπε"

Πριν από τη σύλληψη του Ρήγα, το τουρκορθόδοξο πατριαρχείο εκδίδει την "Πατρική Διδασκαλία", ένα εμετικό τουρκόφιλο κείμενο, αντάξιο του πατριαρχείου, που υπογράφεται από τον ετοιμοθάνατο πατριάρχη Ιεροσολύμων Ανθιμο, αλλά που οι ιστορικοί αποδίδουν την πατρότητά του στον Γρηγόριο τον Ε΄. Σ' όποιον κι αν ανήκει όμως αυτό το χριστιανικό κουρελόχαρτο, είναι βέβαιο πως φέρει την έγκριση του πατριάρχη, Γρηγορίου πασά του Ε΄, μια και εκδίδεται από το πατριαρχικό τυπογραφείο. Το κείμενο είναι ένας ύμνος στη σουλτανική δουλεία και επιτίθεται ενάντια στις ιδέες του Ρήγα, θεωρώντας τες ... διαβολικές και σημειώνοντας πως όποιος τις ενστερνίζεται θα πάει ... στην κόλαση.

Ταυτόχρονα με το θάνατο του Ρήγα, με την πολύτιμη βοήθεια του πατριάρχη και των Φαναριωτών, και την επίθεση εναντίον των ιδεών του μέσα από τα τουρκορθόδοξα εμετικά κείμενα της "Πατρικής Διδασκαλίας", απέμενε ένα πράγμα: Να μη φτάσουν τα κείμενα του Ρήγα στο λαό.

Ετσι, ο Γρηγόριος στέλνει εγκύκλιο προς τους μητροπολίτες με την οποία καλούνται να εντοπίσουν τα κείμενα αυτά, να τα κατάσχουν και να τα αποστείλουν στο πατριαρχείο.

"Δια της παρούσης ημετέρας πατριαρχικής επιστολής δηλοποιούμεν τή αρχιερωσύνη σου ότι συνέπεσεν εις χείρας ημών Σύνταγμα είς μίαν κόλλαν χαρτί μεγάλην, ολόκληρον εις απλήν φρασιν ρωμαϊκήν επιγραφομένην νέα πολιτική διοίκησις (...) και ανεμνήσθημεν του ποιμαντορικού χρέους. Και διά τούτο γράφομεν τη αρχιερωσύνη σου να επαγρυπνής εις όλα τα μέρη της επαρ­χίας σου με ακριβείς έρευνας και εξετάσεις (...) να συνάξης άπαν­τα τα διασπειρόμενα και να εξαποστείλης εις ημάς εν τάχει (...) Να μην παραπέση ουδέν τοιούτον σύνταγμα (...) ότι πλήρες υπάρχη σαθρότητος εκ των δολερών εννοιών τοις δόγμασι της ορθο­δόξου ημών πίστεως εναντιούμενον"

Μπορεί ο Ρήγας να δολοφονήθηκε, με τη βοήθεια του πατριαρχείου και των Φαναριωτών, μπορεί τα γραφτά του να αφορίστηκαν από το πατριαρχείο και τον κατιμερτζή του (όπως ονόμαζε κοροϊδευτικά ο Κοραής τον οσφυοκάμπτη Γρηγόριο), μπορεί να κυκλοφόρησαν "Πατρικές Διδασκαλίες" και άλλα συναφή τουρκορθόδοξα έντυπα αλλά η χαρά των βιτσερέδων του σουλτάνου και της λοιπής συμμορίας έμελλε να είναι πολύ σύντομη.

Σήμερα, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δίπλα στον αδριάντα του εθνομάρτυρα Ρήγα Βελεστινλή, του εθνεγέρτη και οραματιστή της ελεύθερης Ελλάδας βρίσκεται ο αδριάντας του Γρηγορίου πασά του Ε΄, του αρχιϋπαλλήλου του σουλτάνου, του βιτσερέ του, όπως λέει και ο Κολοκοτρώνης. Ο φονιάς (σύμφωνα με τον Κορδάτο) πλάι στο θύμα. Κι αν αυτό δεν είναι ύβρις προς το Ρήγα και τους συντρόφους του που πετάχτηκαν στο Δούναβη μετά τις άοκνες προσπάθειες του πατριαρχείου, αποτελεί οπωσδήποτε πρόκληση στην ιστορική μνήμη των Ελλήνων.

Συνεχίζεται...(Συντακτης του κειμενου ειναι ο εκπαιδευτικος Κωνσταντινος Θεοδωριδης)


Αρχική σελίδα